Tryezë e Rrumbullakët mbi Sfidat e Arritjes së Tranzicionit Net-Zero në Lagjet Urbane Postkomuniste
Si pjesë e Javës së Arkitekturës në Tiranë 2024, GreenFORCE organizoi një tryezë të rrumbullakët me titull “Sfidat në Arritjen e Tranzicionit Net-Zero në Lagjet Urbane Postkomuniste”. Veprimtaria mblodhi së bashku ekspertë dhe palë të interesuara për të trajtuar çështje kritike që lidhen me tranzicionin e gjelbër dhe efikasitetin e energjisë në zonat urbane postkomuniste.
Aktiviteti u përurua me një fjalë përshëndetëse nga znj. Anila Bejko, Drejtore Ekzekutive e Co-PLAN dhe u pasua nga prezantimi i një studimi kërkimor të ndërmarrë në Shqipëri mbi “Rëndësinë e Tranzicionit Net-Zero në Lagjet Urbane”. Gjatë prezantimit, znj. Kejt Dhrami prezantoi gjetjet e studimit, të cilat përfshinin skenarë që vlerësojnë kostot dhe përfitimet e kalimit drejt ndërtesave neto zero dhe me efikasitet energjie.
Më pas, Prof. Velimir Šećerov, i Fakultetit të Gjeografisë në Universitetin e Beogradit, dha një analizë të thellë të tranzicionit të gjelbër në të gjithë Ballkanin Perëndimor, me fokus në përpjekjet e Serbisë drejt një tranzicioni të gjelbër zero në Beogradin postkomunist.
Tryeza u zhvendos në një panel diskutim dinamik me katër ekspertë nga një sërë sektorësh, secili duke ofruar perspektiva unike mbi tranzicionin e gjelbër dhe efikasitetin e energjisë:
- Znj. Romina Dervishi nga Drejtoria e Përgjithshme e Mjedisit dhe Zhvillimit të Qëndrueshëm të Bashkisë së Tiranës theksoi angazhimin e qytetit ndaj Paktit Global të Kryetarëve të Bashkive për Klimën dhe Energjinë për arritjen e objektivave të tij për zbutjen e klimës. Ajo gjithashtu ndau njohuri mbi planin e ardhshëm të veprimit të komunës për efikasitetin e energjisë. Një temë kryesore e trajtuar ishte iniciativa e vazhdueshme e bashkisë për të rritur efiçencën e energjisë në ndërtesat e vjetra të banimit dhe konviktet e studentëve. Për përmirësimin e ndërtesave përmes kësaj iniciative kërkohet angazhim i përbashkët financiar mes banorëve dhe komunës si dhe një marrëveshje e vazhdueshme prej 70% mes banorëve. U ngritën shqetësime lidhur me certifikimin e këtyre investimeve, ku zonja Dervishi sqaroi se për këto projekte aktualisht nuk ka asnjë certifikim nga Agjencia e Efiçiencës së Energjisë.
- Z. Dorjan Pashaj nga ProCredit Bank theksoi mekanizmat e mbështetjes financiare në dispozicion të bizneseve dhe individëve që investojnë në panele fotovoltaike, duke synuar uljen e konsumit të energjisë. Ai diskutoi gjithashtu vlerësimin e vazhdueshëm të bankës për mundësitë për prodhimin e energjisë së erës, duke përmendur mungesën e të dhënave historike të erës si një sfidë aktuale.
- Prof.As. Merita Guri, ofroi një zhytje të thellë në kërkimin e saj mbi sfidat e qëndrueshmërisë dhe efiçencës së energjisë me të cilat përballen ndërtesat parafabrikate të ndërtuara në vitet 1970-1990 në Tiranë dhe Durrës. Ajo theksoi çështje kritike si humbja e nxehtësisë për shkak të materialeve të vjetëruara të ndërtimit dhe nevojën për përforcimin strukturor, termoizolimin dhe zëvendësimin e dritareve dhe dyerve.
- Znj. Valbona Mazreku, nga Milieukontakt Albania, ndau punën e organizatës në adresimin e efiçencës së energjisë dhe varfërisë energjetike. Ajo theksoi rolin e rëndësishëm që ka shoqëria civile për të edukuar, rritur ndërgjegjësimin dhe më e rëndësishmja të avokojë në publikun e gjerë mbi aspektet dhe zhvillimet (në aspektin politik dhe teknik) të tranzicionit të gjelbër dhe efiçencës së energjisë.
GreenFORCE është i përkushtuar për avancimin e kërkimit shkencor dhe inovacionit në tranzicionin e gjelbër të Ballkanit Perëndimor. Në Shqipëri, kërkimi i tij fokusohet në shtyllat e klimës, energjisë dhe ndotjes brenda Axhendës së Tranzicionit të Gjelbër të Ballkanit Perëndimor, duke shqyrtuar në mënyrë specifike përfitimet socio-ekonomike të kalimit drejt ndërtesave me emetim neto zero (NZEB) në zonat urbane.