Ndërtimi i Shtigjeve të Qeverisjes për Tranzicion të Drejtë Energjetik: Rasti i Maqedonisë së Veriut – Përmbledhje e Politikave
Ky publikim është shkruar në kuadër të Projektit GreenFORCE.
Ndërtimi i strukturave efektive të qeverisjes, të ankoruara në realitetet lokale, është jetike për të ofruar një tranzicion të drejtë energjetik. Identifikimi dhe zbatimi i praktikave të mira rreth angazhimit të palëve të interesuara vendore është një parakusht thelbësor për zhvillimin e masave të politikave të bazuara në vend që trajtojnë ndikimet e mundshme të tranzicionit të energjisë në grupe të ndryshme shoqërore dhe në të gjithë territoret rajonale të një vendi.
Kjo përmbledhje e politikave shqyrton politikat e tranzicionit energjetik dhe shkallën në të cilën proceset e qeverisjes dhe angazhimit të palëve të interesuara mund të japin politika dhe rezultate që janë të drejta shoqërore dhe hapësinore.
Rasti i Republikës së Maqedonisë së Veriut (RNM) përdoret si shembull për të zbuluar sfidat e qeverisjes që lidhen me dekarbonizimin dhe tranzicionin e drejtë të energjisë. Megjithëse tema është komplekse dhe nuk mund të transpozohet drejtpërdrejt në vende të tjera, përvoja e RNM ofron mësime të rëndësishme për vendet e tjera në rajonin e Ballkanit Perëndimor (BB) dhe më gjerë me sfida të përbashkëta të tranzicionit të drejtë të energjisë.
Edhe pse ka një njohje në rritje të nevojës për një zhvendosje drejt një tregu më të qëndrueshëm të energjisë, kostot ekonomike dhe sociale janë një sfidë e madhe. Megjithatë, në kontekstin më të gjerë të dekarbonizimit, mbyllja e impianteve me bazë karboni nuk është çështje nëse dhe kur, por më tepër se si do të zbatohet. RNM ka përshkruar kornizat legjislative dhe të politikave për nxitjen e burimeve të rinovueshme dhe efikasitetin e energjisë.
Ndërsa këto angazhime janë të lavdërueshme, ka fusha që mund të përfitojnë nga vëmendja e mëtejshme e sfiduar nga
1) struktura të paqarta të qeverisjes operacionale;
2) investime të pamjaftueshme;
3) angazhim i kufizuar i palëve të interesuara;
4) boshllëqet në kuadrin rregullator;
5) pranim i kufizuar shoqëror; dhe
6) siguria energjetike.
Prandaj, identifikimi dhe zbatimi i praktikave të mira të qeverisjes së tranzicionit të energjisë dhe angazhimit të palëve të interesuara është thelbësor për tejkalimin e këtyre sfidave.
Qeverisja e tranzicionit të drejtë të gjelbër kërkon një përpjekje bashkëpunimi midis disa enteve qeveritare dhe aktorëve të ndryshëm nga shoqëria civile dhe sektori privat. Qeveria kombëtare përcakton kuadrin rregullator dhe politikat gjithëpërfshirëse, duke përfshirë objektivat e emetimeve dhe mekanizmat për nxitjen e prodhimit të energjisë së rinovueshme dhe praktikat e qëndrueshme në të gjithë sektorët. Kjo kërkon përpjekje të koordinuara dhe negociata ndërmjet ministrive dhe agjencive përgjegjëse për zbatimin dhe monitorimin praktik.
Për të lexuar publikimin e plotë klikoni këtu.
GreenFORCE, është një projekt i financuar nga BE-Horizon2020, që synon të nxisë përsosmërinë në kërkimin shkencor dhe inovacionin “Tranzicioni i Gjelbër i Ballkanit Perëndimor” të Co-PLAN (Shqipëri), CEA (Maqedonia e Veriut) dhe UB-GEF (Serbi), si një mjet për të përmirësuar profilin e tyre kërkimor, për të forcuar kapacitetet kërkimore dhe menaxhuese të stafit të tyre dhe për të kontribuar në konvergjencën midis Ballkanit Perëndimor (BB) dhe kapacitetet kërkimore të BE-së.